آیا تاکنون، در همایش‌های دانشگاهی و جلسات دفاع از پایان نامه حضور داشتید؟ اگر جوابتان مثبت است، پس می‌دانید برای طراحی ارائهی آکادمیک، با یک چالش بزرگ مواجهید؛ اینکه چطور مخاطبانتان را در طول ارائه، مجذوب و متمرکز نگهدارید!
برای عبور از این چالش، چند پیشنهاد خوب برای شما داریم:
۱- از نوشته و عدد، کمتر استفاده کنید.
همیشه به یاد دا شته باشید که برای طراحی ارائهی خوب، بیشتر از تصویر استفاده کنید تا نوشته. در مباحث دانشگاهی، از واژگان، ارقام و کدهای بی‌شمار برای ارائه و رساندن مقصود استفاده می‌شود؛ این کار اشتباه است! در ارائه‌های آکادمیک، برای تاکید و تفسیر آمار و نوشته‌ها، نباید مدام تکرارشان کنید بلکه باید آنها را به شکل تصویری نشان دهید؛ اسلایدها قرار است توجه مخاطبان را با گرافیک، نمودار و جدولهای واضح و رنگی جلب کنند نه اینکه فقط «متن-رسان» سخنران باشند! حتی دانشجویان مقطع دکترا هم مانند دیگران، به شدت «بصری» هستند!
۲- از انباشته شدن اطلاعات اجتناب کنید!
در طراحی اسلایدها، چه از کلمات استفاده می‌کنید، چه از نمودار و ارقام؛ قانون “KISS”، « تا جایی که می‌توانی، ساده‌ش کن» را جدی بگیرید. ذهن مخاطبان، فقط می‌تواند مقدار معینی از اطلاعات را دریافت و تحلیل کند.
بهتر است کلیّت ارائهی خود را به ۳ اولویت و موضوع عمده که می‌خواهید مخاطبانتان بفهمند و به خاطر بسپارند، تقسیم کنید؛ همچنین بهتراست که نمودارها و شکلهای مورد نظرتان حداکثر از ۷ بخش و جزء، تشکیل شده باشد. اینطوری اسلایدهای خلوت‌تر، منظم‌تر و گویاتری خواهید داشت.
پیشنهاد می‌کنیم ببینید: چگونه از مرگ با پاورپوینت جلوگیری کنیم؟
۳- از نشانه‌ها و رفتارهای غیرکلامی، بیشتر استفاده کنید.
سخنرانان و ارائه‌کنندگان مجرب، می‌دانند که شیوه‌ی ارائهی یک مطلب، حتی می‌تواند از خود آن مطلب، مهم‌تر باشد. ارائه‌های آکادمیک هم از این قاعده مستثنی نیستند! در کنار استفاده از ابزار بصری، برانگیختن احساس و درک مخاطب هم بسیار مهم است، در طول سخنرانی، تماس چشمی برقرارکنید؛ لحن و آهنگ صدای خود را به دفعات، تغییر دهید؛ ژست و زبان بدنی مناسبی داشته باشید؛ اعتماد به نفس و انرژی زیادی از خود نشان دهید. بیشتر اوقات این فاکتورها از کلماتی که بیان می‌کنید، رساترند تا زمانی که نشانه‌های غیرکلامی مزاحم و اضافی نباشند، مخاطبان با اشتیاق به سخنان شما گوش خواهند کرد و آنچه می‌گویید را باور می‌کنند.
۴- مخاطبان خود را بشناسید.
قبل از اجرای یک ارائه، بهتر است از سطح اطلاعات و آموخته‌های مخاطبانتان آگاه شوید تا بفهمید چه چیزی نیاز دارند، بدانند. بسیاری از متخصصین دانشگاهی در این زمینه مرتکب اشتباه می‌شوند؛ آنها در طول ارائه دادن، تمرکز خود را روی عده‌ای محدود – مثلاً کسانی که سطح آموخته‌هایشان بالاتر است- می‌گذارند، حتی اگر بیشتر حاضران با موضوع سخنرانی ناآشنا باشند!
نکته‌ی دیگر اینکه، گفته می‌شود ارائهی یک تصویر و دورنمای کلی از مطلب، قبل از پرداختن به جزییات، یادگیری را ساده‌ترمی‌کند اما کسانی هم هستند که خلاف این شیوه، بهتر یاد می‌گیرند.
۵- اشتیاق و توجه مخاطبان را برانگیزید.
بسیار مهم است که حاضران در جلسه، به‌خصوص یک ارائهی دانشگاهی، مقصود شما را بفهمند؛ بنابراین هر از گاهی، آنها را به مشارکت در بحث، ترغیب کنید به جای اینکه فقط خودتان متکلم وحده باشید!
۶- از حس شوخ‌طبعی و بیان مثال‌های کاربردی بهره ببرید.
اگرچه مباحث آکادمیک، جدی و پیچیده است اما به این معنی نیست که برای جذاب‌تر شدن ارائه، نتوانید لطیفه تعریف کنید یا از تبدیل یک ارائهی خشک به یک داستان جالب، معذور باشید! هنگام ارائه کردن، اگر دیدید حواس مخاطبانتان باید کاملا روی موضوع مورد بحث، متمرکز شود می‌توانید حتی از بعضی اسلایدهای پاورپوینت صرف نظر کنید!
۷- ساده بیان کنید.
یکی دیگر از اشتباهات معمول در ارائه‌های دانشگاهی این است که خیلی‌ها تمایل دارند از زبانی پیچیده و گنگ استفاده کنند تا خود را صاحب اندیشه نشان دهند اما اینطوری فقط محتوای ارائه، نامفهوم می‌شود! یادتان باشد هدف از ارائهی یک موضوع، خودنمایی و به رخ کشیدن اطلاعات نیست بلکه آگاه کردن مخاطبان به آنچه نمی‌دانند، است!
پیشنهاد می‌کنیم ببینید: ده نکته کلیدی برای طراحی ارائه با پاورپوینت
۸- تمرین، تمرین و بازهم تمرین…
تمرین، مانع از اشتباه می‌شود. ارائه دادن را چندین بار مرور و تمرین کنید تا جایی که بدون متن، هم مسلط باشید و روز ارائه، تنها لازم باشد ارتباطی دوستانه با مخاطبان برقرار کنید. پیشنهاد می‌کنیم تمرین ارائهی خود را ضبط کنید تا ارزیابی بهتری از کارتان داشته باشید.
۹- ارائهی خود را با یک چکیده و خلاصه‌ی اجمالی، تمام کنید.
حاضران باید با درک کامل و روشنی از حرفهای شما، جلسه را ترک کنند یا با کمک فونت و نمودارهای خوانا، نتیجه‌گیری مختصر و مفیدی از کلیّت حرفهای شما داشته باشند. وقتی از فونت بزرگ برای موضوعات فنی استفاده می‌کنید نباید اندازه‌اش کمتر از ۲۸ باشد.
۱۰- کل ارائهی خود را به جزوه تبدیل نکنید!
اساس یک ارائهی دانشگاهی، صحبت و گفت‌وگو درباره‌ی ایده‌ی اصلی مقاله است؛ اگر تهیه‌ی یک جزوه‌ی مجزا ضروری است، فقط باید دربرگیرنده‌ی کلیدواژه‌های اساسی، نمودار و تصویرهای لازم برای مخاطبان باشد.
به یاد داشته باشید که با تکنیک‌ها و دیدگاهی درست و بجا، می‌توانید موضوعات کسالت‌بار را به موضوعاتی جذاب و مفید تبدیل کنید.
برگرفته از: ۲۴Slide
