بروزرسانی: آذر ماه ۱۳۹۹
برای خیلی از افراد، ایستادن جلوی جمعیت و سخنرانی کردن کار دلهره‌آوری است. کنترل استرس و ارائۀ یک مطلب که حتی قرار است جذاب، انگیزه‌بخش و تشویق‌کننده باشد، برای آنها ترسناک است.
نگران نباشید! توصیه‌ها و تکنیکهای ساده‌ای وجود دارد که به شما کمک می‌کند بر اضطراب خود غلبه کنید و با آرامش و اعتماد به نفس بیشتری در جمع سخنرانی کنید.
چطور از صحبت در جمع نترسیم؟
خودتان را ارزیابی کنید
به منظور سنجش توانایی و برطرف کردن نقطه ضعف‌هایتان، باید از آنها آگاه باشید. این روش در نگاه اول شاید سخت یا نشدنی به نظر برسد! شاید برای اینکه، باید بفهمیم چه چیزهایی به ما کمک می‌کند و چیزهایی را که مانع بهبود عملکردمان می‌شوند، حذف کنیم.
البته که هیچ‌کس نمی‌گوید ارزیابی نقاط قوت و ضعف، کار ساده‌ای است! لازمۀ این کار صراحت و رو راست بودن با خودتان است، بخصوص که بررسی و زیر و رو کردن وجهی از شخصیتتان ممکن است برایتان آزاردهنده باشد. اما اطمینان داشته باشید که اگر خودتان را بشناسید و بدانید که چطور باید عمل کنید، دیگر خبری از ترس و ارائۀ ناموفق نخواهد بود!
مخاطب را بشناسید
افراد مختلف برای اشتیاق پیدا کردن به شنیدن و دیدن محتوای سخنرانی و فهمیدن مطلب، ممکن است نیازمند شنیدن لحن متفاوت و اوج و فرود صدای سخنران باشند. همچنین، هر کس ممکن است روش ارتباط برقرار کردنش متفاوت باشد.
بنابراین اگر امکانش را دارید از مخاطبانتان شناخت پیدا کنید؛ اطلاع از سن، علایقشان، انتظاراتشان و اینکه امیدوارند چه چیزی از ارائۀشما یاد بگیرند، به برقراری یک ارتباط متقابل و مناسب با آنها کمک می‌کند.
به این نکته هم توجه کنید که ما، همگی در عین متفاوت بودن، خصوصیات و تجربیات مشترکی داریم که حتی اگر با موضوع بحث آشنا نباشیم، ممکن است برای ما جالب به نظر برسد؛ پس با برانگیختن مخاطب، او را درگیر و مجذوب کنید.
عصبی بودن، ایرادی ندارد!
در برابر این تلقین منفی که عصبی بودن موجب اضطراب و دستپاچگی بیشتر می‌شود، مقاومت کنید. در عوض، حس نگرانی و عصبی بودن را به عنوان بخشی از مسیر برگزاری ارائه و سخنرانی، به رسمیت بشناسید!
مثلاً می‌توانید پیش‌دستی کنید و به مخاطبان بگویید که شما هم مثل خیلی از آنها، کمی هیجان‌زده هستید یا اضطراب دارید. آن وقت می‌بینید که حس بهتری پیدا می‌کنید، آرامتر می‌شوید و حتی راحت‌تر با فضای جلسه و حاضران هماهنگ می‌شوید.
هر کسی می‌تواند اشتباه کند اما یادتان باشد که قرار نیست آنها یک آدم دستپاچه و مضطرب را جلوی خودشان ببینند! پس، بهتر است گفتن «من کمی هیجان‌زده هستم یا وقتی شما را دیدم، کمی هول شدم» با کمی شوخی و خنده همراه شود و بیخیال شرح جزییات حس و حالتان شوید!
پیشنهاد می‌کنیم ببینید: چگونه اشتباه در سخنرانی را مدیریت کنیم؟
تعامل با مخاطب
اشتباه بعضی از ارائه کننده‌ها این است که بیشتر وقت و انرژی خود را روی بهبود محتوا و طراحی اسلایدهای پاورپوینت می‌گذارند اما روی تعامل و ارتباط با مخاطب تمرکز نمی‌کنند.
آنها فکر می‌کنند چون ارائه کردن همان برقرار کردن ارتباط است پس کار راحتی است! آنها تصور می‌کنند همه چیز را می‌دانند! این تفکر غلط نیست اما تمام واقعیت ماجرا هم نیست!
باید بدانید ارتباط با مخاطب بسیار ضروری و لازمۀ موفقیت سخنرانی و ارائۀ شما است. برای دریافت بازخورد مناسب از مخاطبان، باید حواستان به این باشد که مطلب را فهمیده‌اند یا نه. با توجه به واکنش ها و حرفهای مخاطب، می‌توانید مسیر ارائه و سخنرانی خود را پیش ببرید.
در کنار طراحی اسلایدها، توجه مخاطب را با گزینش کلمات و عبارات مناسب موقع حرف زدن، جلب کنید. به مخاطبتان مثل شریکتان نگاه کنید؛ یعنی با آنها کار کنید و تعامل داشته باشید نه اینکه فقط خواسته‌های خودتان را در نظر بگیرید!
-
تکنیک مربع تنفس!
دم و بازدم (تنفس) و ارتباط برقرار کردن، دو کاری هستند که ما همیشه انجام می‌دهیم. یک نوزادی که تازه به دنیا آمده‌است هم می‌تواند ریه‌هایش را از هوا پر کند و بلند گریه کند. اما اینکه بلدیم نفس بکشیم لزوماً به این معنی نیست که درست نفس کشیدن را هم بلدیم!
در این مقاله دارید با تکنیک‌هایی برای کنترل و مدیریت بهتر اضطرابتان آشنا می‌شوید. حالا با یک تکنیک عملی که درست نفس کشیدن را یادتان می دهد هم آشنا شوید! اسم این تکنیک، مربع تنفس Square Breathing است که برای غلبه کردن بر استرس سخنرانی خیلی مفید است.
برای تمرین مربع تنفس و راحت تر شدن کارتان، می‌توانید یک مربع را در ذهن ترسیم کنید. درحقیقت، این روش چهار مرحلۀ ۴ ثانیه‌ای است؛ برای همین به مربع تنفس معروف است.
از یک ضلع شروع کنید و ۴ ثانیه نفس بکشید. یعنی عمل دم را انجام دهید و هوا را به آرامی از طریق بینی و با دهان بسته، به ریه‌ها راه دهید.
حالا به ضلع دوم می‌رسید. ضلع دوم این مربع، حبس کردن نفستان برای ۴ ثانیه است.
برای رسم ضلع سوم، باید نفستان را به مدت ۴ ثانیه به طور کامل بیرون دهید. حواستان باشد که این بازدم را به آرامی و از طریق دهان انجام دهید.
وقتی نفستان را کامل بیرون دادید، حالا باید ۴ ثانیه نفستان را حبس کنید. این روش را حداقل ۴ بار تکرار کنید. یک دقیقه یا کمی بیشتر زمان می‌برد.
تکنیکهای مشابه دیگری هم هست که مثلاً در مرحلۀ سوم ۶ ثانیه بازدم انجام می‌شود و در مرحلۀ آخر ۲ ثانیه نفس حبس می‌شود؛ یا سه ثانیه عمل دم و نزدیک به هفت ثانیه عمل بازدم صورت می‌گیرد.
با انجام این تکنیک تنفسی، آرامتر می‌شوید. وقتی یاد می‌گیرید که عمیق نفس بکشید، با ساختن اکسیژن بیشتر در خون، سیستم عصبی شما هم بهتر عمل می‌کند.
تمرین، تمرین و تمرین!
به عبارت ساده، اینکه بدانید چه می‌خواهید بگویید کافی نیست، بلکه باید بدانید قرار است چطور آن را ارائه کنید. به جای اینکه تمام وقت خود را صرف حفظ کردن مطلب کنید، بهتر است نیمی از فرصتتان را روی نحوۀ ارائه کردن تمرین کنید.
به لحن و اوج و فرود صدایتان توجه کنید، چه جاهایی باید مکث و سکوت کنید تا تأثیرگذارتر شود و یا بهتر است چه زمانی را به سوال و جواب اختصاص دهید.
مختصر و مفید حرف بزنید
این مورد را به خاطر بسپارید: شما باید تا جای ممکن، کوتاه و با کمترین جمله‌ها دربارۀ سوژۀ مورد نظر خود حرف بزنید. حاضران در جلسه، مدت زمان زیادی نمی‌توانند متمرکز بمانند و گوش کنند، پس تا جایی که می‌توانید صحبت را مختصر کنید تا جلسۀ سخنرانی مفید و جذابی داشته باشید. بنابراین تاکید می‌کنیم که مستقیم و بدون حاشیۀ اضافی، سراغ اصل مطلب بروید.
پیشنهاد می‌کنیم ببینید: چگونه برای یک سخنرانی موفق آماده شوید؟
پرسش و پاسخ!
هیچ‌کس دوست ندارد مدت زیادی بدون صحبت و واکنش، پای صحبت یک نفر بنشیند! در میان ارائه، زمان‌هایی را برای پرسش و پاسخ در نظر بگیرید و به مخاطبانتان فرصت بدهید تا احساس کنند در ارائۀ شما سهیم و فعال هستند نه اینکه فقط شنونده و منفعل باشند.
روی ارزش ارائه‌تان تمرکز کنید
فقط دربارۀ اینکه چرا موضوع سخنرانی‌تان هیجان‌انگیز است حرف نزنید، بلکه از این حرف بزنید که چرا برای مخاطبانتان می‌تواند جذاب باشد. به عبارت دیگر، روی امتیازات و مزایایی که از اطلاعات ارائۀ شما نصیب مخاطبانتان می‌شود، متمرکز شوید و اینکه چطور می‌توانند در زندگی یا کارشان از آن بهره ببرند.
اینطوری هم ایده‌هایی که دارید، کمتر انتزاعی و مبهم به نظر می‌رسند، هم حاضران در جلسه برای به کار بستن راهکار یا عملی کردن پروژۀ شما تشویق می‌شوند.
پیشنهاد می‌کنیم ببینید: تکنیک‌هایی برای آرام شدن قبل از سخنرانی
